سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی استان کردستان با استفاده از مدل تحلیل خوشه ای

مقدمه و هدف پژوهش: هدف کلیه ی برنامه ریزی ها، دستیابی به توسعه ی مطلوب و برقراری تعادل است و نخستین گام در هر فرایند برنامه ریزی، به طور اعم و برنامه ریزی منطقه ای به طور اخص، شناخت و درک وضع موجود است که این شناسایی، مستلزم تفکیک منطقه ی مورد مطالعه به نواحی برنامه ریزی و سنجش هر ناحیه با شاخص های توسعه (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و...) و تجزیه ی و تحلیل و رتبه بندی هر ناحیه به لحاظ برخورداری از مواهب توسعه می باشد روند توسعه ی استان کردستان و زیرساخت های آن، در اثر برنامه ریزی های نامطلوب و متمرکز گذشته، تعادل توسعه را در سطح نواحی روستایی[i] با مشکلاتی روبرو کرده است. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های بخشی، گام نخست شناخت و سطح بندی روستاها در قالب تقسیمات سیاسی بخشی (از نظر برخورداری در زمینه های آموزشی- فرهنگی، زیربنایی و ارتباطات، فضایی - کالبدی، بهداشتی- درمانی، اقتصاد و خدمات و...) است و اقدام بعدی ارائه راه کارهای مناسب، جهت برقراری و حفظ تعادل بخش ها است روش پژوهش: در پژوهش حاضر، روش کار ترکیبی از روش های اسنادی، تحلیلی است. در این مطالعه با استفاده از منابع آماری 18 شاخص در پنج حوزه ی آموزشی- فرهنگی، زیربنایی و ارتباطات، فضایی - کالبدی، بهداشتی درمانی، اقتصاد و خدمات استخراج و در خصوص نقاط روستایی 26 بخش استان کردستان مورد مطالعه قرار گرفتند؛ و در تجزیه ی و تحلیل، تکنیک های آماری z-score و روش تحلیل خوشه ای (clustering analysis) بکار گرفته شده اند. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، در سطح توسعه یافتگی بخش های استان کردستان، تفاوت ها و نابرابری هایی وجود دارد، به طوری که نواحی روستایی هفت بخش در سطح (توسعه یافته)، هفت بخش در سطح (نسبتاً یافته)، شش بخش در سطح (کمتر توسعه یافته) و شش بخش در سطح محروم قرار دارند؛ لذا پیشنهاد می گردد جهت رفع عدم تعادل ها، اولویت برنامه ریزی و سرمایه گذاری با نواحی روستایی بخش های محروم (آلوت، سرشیو مریوان، زیویه، ننور، نمه شیر) باشد. [i]  طبق ماده 4 قانون تقسیمات کشوری، هر شهرستان به چندین بخش و هر بخش به چندین دهستان تقسیم شده است